Ik ben een Fries, geboren in Tietjerksteradeel, maar woon al ruim zestig jaar buiten Fryslân. Je zou denken dat het Kleaster – het klooster in Jorwert – wel op mijn netvlies stond of in mijn geheugen zat. Niets is minder waar. Het was mijn goede vriend en schrijver Wouter ter Braake [1] die mij er enthousiast over vertelde. Dat schept verwachtingen.
En die verwachtingen zijn ruimschoots waargemaakt.
De Librije onder de kloosters
Een van mijn medegasten vertelde dat hij betrokken was bij de Librije in Enkhuizen [2] – boven het voorportaal van de Sint-Nicolaaskerk. Als horecaman dacht ik vanzelfsprekend direct aan De Librije in Zwolle. Hij leerde mij dat het woord ‘librije’ bibliotheek betekent. Bij het afscheid zei ik, geïnspireerd: “Jullie zijn de Librije onder de kloosters.”
Alles klopte hier. Mijn ogen gaan glimmen als de details in de horeca kloppen. In Nijkleaster viel alles op zijn plek. Mijn loopbaan begon ooit als kok in Hotel Hurdegaryp. Ik stond zes jaar in de keuken. Wie over koken praat, praat over ingrediënten. En de ingrediënten in dit ‘recept’ zijn zonder meer bijzonder: stilte, bezinning, verbinding – gecombineerd met warme gastvrijheid, spiritualiteit, inspirerende rituelen en eenvoud in overvloed.
Het vegetarische eten was heerlijk, de kamers slim en functioneel ingericht (met bijvoorbeeld bedden achter elkaar geplaatst om ruimte te besparen), en het gebouw – architectuur en interieur – ademde rust en eenvoud. De omgeving deed de rest: vogels, stilte, de eeuwenoude dorpskerk in Jorwert, de gezamenlijke maaltijden, Tai Chi in de vroege ochtend, meditaties en vieringen.
Thuiskomen
Een ervaring dus, geen verblijf. Zoals collega Jaap het zei: “Ik ben Embrassadeur.” En ik sluit me daar volledig bij aan.
Ik filosofeer nog even door. Woorden die bovenkomen: ‘toeval bestaat niet – het valt je toe’. Een uitspraak van mijn leermeester Paul de Blot [3], jezuïet en hoogleraar business spiritualiteit op Nyenrode. In 2011 volgde ik daar een driedaagse retraite. Sindsdien draagt het woord thuis voor mij extra lading: thuiskomen, thuisvoelen, eindelijk thuis.
Daar sluit ook het boek Huiswaarts van Reinier Nummerdor [6] mooi op aan. Een ander boek dat ik opnieuw uit de kast pakte is Eindelijk thuis van Henri Nouwen [4], naast het indrukwekkende Hoe God verdween uit Jorwert van Geert Mak [5], dat ik inmiddels bijna uit heb.
Boeken kunnen je raken. Zo kreeg ik kippenvel toen ik las dat Reinier Nummerdor werd geïnspireerd door Reis naar het Morgenland van Herman Hesse [7]. Robert Greenleaf, grondlegger van het dienend leiderschap, kende datzelfde boek. Wie verdieping zoekt, raad ik ook het werk van Inge Nuijten aan [8], en Zalige Eenvoud van Hinne Wagenaar [9], geestelijk leider van Nijkleaster.
Als dank voor een audiovisueel project ontving de zoon van collega Jaap het boek Boerenwijsheden over de Librije, een mooie symboliek. [Naschrift]
Herinneringen en verbindingen
Opmerkelijk: de directeur van boekhandel Van der Velde, Mathijs Suidmans, woont op minder dan een kilometer van Nijkleaster. En ook dat voelde niet als toeval.
In de liturgieën kwamen teksten voorbij die raakten, onder andere over oordelen. Ooit schreef ik over oordelen, vooroordelen en veroordelen – woorden die in leiderschap én in het leven veel zeggen over onze intenties en ons bewustzijn. [Naschrift]
Mijn week begon trouwens in Tzum, bij Govert Geldof [10], een vakgenoot van de bekende bouwpastor Henk Kroes – inderdaad, van de legendarische woorden “It giet oan” in 1997. De lunch vond uiteindelijk plaats in restaurant Sophia’s in Leeuwarden, nadat bleek dat mijn oude leerbedrijf Onder de Luifel (nu partyservice) niet meer bestond. Geen spijt van die omweg.
Ik eindigde mijn week in Burgum, waar ik sprak met Dr. Geesje Duursma, eigenaresse van restaurant De Pleats. Zij kende het klooster niet alleen, maar verbleef er zelf ook een week. In november geeft ze er zelfs een gastcollege. Ons gesprek over hospitality en HospitABILITY inspireerde me zo dat ik haar proefschrift [11] meteen op mijn leeslijst zette. Dit smaakt naar meer…
Naschrift & Bronnen
- Wouter ter Braake
- De Librije in Enkhuizen
- Paul de Blot R.I.P.
- Henri Nouwen – Eindelijk thuis
- Geert Mak – Hoe God verdween uit Jorwert
- Reinier Nummerdor – Huiswaarts
- Herman Hesse – Reis naar het Morgenland
- Inge Nuijten – Dienend Leiderschap
- Hinne Wagenaar – Zalige eenvoud
- Govert Geldof
- Dr. Geesje Duursma – Destination Duursma
Aanbevolen columns en recensies:
- Boerenwijsheden over de Librije – Recensie
- Omarm de chaos – Recensie Jan Rotmans
- Column over Oordelen
- Column: Weduwnaar in opleiding
- Korte recensie – Altijd nooit meer van Loes den Hollander
Tot slot. We kunnen veel zeggen, denken, posten of schrijven. Maar ontdaan van alle franje gaat het om mensen. En mensenrechten. Wat zou het mooi zijn als we elkaar wat vaker bedanken, complimenteren, om hulp vragen, hulp aanbieden, en – niet te vergeten – oprecht onze excuses maken. Dáár begint leiderschap.
