Antwoord: Vervuiling van dienend leiderschap?

Ik volg Arlette. In mijn woorden zou ik het als volgt willen zeggen.
Dienend Leiderschap blijkt uit wat en hoe je het doet. Op elk moment dat zich aandient breng je dat dan tot uitdrukking. Dienend leiderschap ben je dan ook niet zelf. Evenmin heb je het. Het is geen bezit. Het hoort niet onlosmakelijk bij je. In elk moment dat zich aandient zul je het iedere keer weer moeten laten zien. Successen uit het verleden geven dan ook geen garantie voor de toekomst.

Zodra iemand zich dienend leider noemt, gaat bij mij het stoplicht op oranje...
Maar iemand die zegt een dienend leider te willen zijn, zou in de praktijk wel eens echt een dienend leider kunnen zijn.
Een dienend leider is bovenal iemand die weet dat hij nog veel kan leren... En misschien is het uitdragen van die gedachte wel de beste remedie tegen vervuiling.

Elke boodschap kent vervuiling. Je daarop richten zou je in een verdedigende modus brengen, die het uitdragen van de juiste definitie en houding rondom Servant Leadership verder zou vervuilen. Vanuit een AI gedachte wint datgene dat je positieve aandacht schenkt aan kracht. Wat ook positief is dat steeds meer mensen de term kennen. Ze de goede weg wijzen, naar websites als deze, lijkt me het devies!

Dienend leiderschap is een vorm van leiden uit de vorige eeuw. Het toppunt was ergens rond de tijd dat er niet meer gedacht over crises. We nivelleerden lustig elk probleem en er waren kennelijk resources genoeg. Nu is dat anders, de resources raken op, de vergrijzing gaat zich gelden en er is een crisis. Een sluimerende deze keer, met een langer effect dan gedacht. Deze tijd vergt executieve leiders, veranderaars met oog voor de resource die nog niet uitgeput is, het middel “MENS”. Dit middel kan het verschil maken om het negatieve effect te draaien. Hiervoor zijn m.i. beslissingen nodig en eenheid van opvatting. Eenhoofdige leiding is geen oppositie van dienend leiderschap in deze. Ik stel dat gebruik van Servant leadership (20 eeuw methode) door de benodigde leiders van nu, het principe van “participatief besluiten” inderdaad vervuild. Ik ga daarom ver mee met het antwoord van Arlette. De vorm dienend leiderschap moet herijkt worden op de situatie van nu en later

Tja, het is al eerder gezegd. Er kleeft een risico aan het jezelf bestempelen als dienende leider. Robert Greenleaf heeft zichzelf ook nooit zo genoemd. In het Engels bestaat een mooie term "humble". In het Nederlands zouden we het vertalen met nederig, maar zo voelt het niet, vaak gekoppeld aan het negatieve kruiperig. Het is een beweging van met de hand op je hart een lichte buiging maken naar de ander, in systemisch werk zou het buigen of eer geven kunnen heten. Misschien is de juiste intentie wel dankbaarheid. En ook dat woord dekt niet de lading. Echte dienende leiders, en wat is dan 'echt'?, zullen zichzelf ook niet zo noemen, ze vinden namelijk meestal dat ze niet zichtbaar hoeven te zijn (en hoe paradoxaal: tegelijk wel het juiste voorbeeld geven in gedrag) en in het centrum van de belangstelling hoeven te staan. Ze slaan zichzelf er niet voor op de borst. Dat heet narcisme, en dat is nu juist wat een dienende leider niet is. Betekent dit dan dat genoemde leiders in de centrale vraag, wel narcisten zijn? Ik zou het niet weten, daarvoor zit ik niet dicht genoeg bij deze mensen om ze in hun dagelijkse werk en omgang mee te maken. Want het gaat over gedrag waaraan je kunt afmeten hoe dienend iemand is. Dienend leiderschap is in mijn beleving veeleer een manier van 'zijn', van hoe je wilt omgaan met mensen (dus het gaat om mensvisie), waarmee je jezelf als leider tot 'instrument' maakt voor de groei van je medemens. De dienende leider zal ook dienend naar zichzelf moeten zijn. De ontwikkeling die hij een ander gunt, moet hij ook zichzelf gunnen: hij zal zich regelmatig moeten laten spiegelen door zijn medewerkers. Hij zal zelf scherp gehouden moeten worden in zijn leiderschap. Verzamel dus geen vazallen, maar kritische mensen om je heen.
Terug naar de stelling: vervuiling van dienend leiderschap? Ieder vorm van leiderschap vraagt om onderhoud, bijscholing. Zodra je stopt met ontwikkelen, loop je het risico dat je scherpte verliest. En dienend leiderschap vraagt om continue "op scherp staan". Greenleaf noemde dat "bewustzijn". Combineer dat met "luisteren" en je pikt de signalen uit je organisatie op over je eigen leiderschap. Ik zou iedereen die zichzelf een dienende leider noemt willen uitdagen om weer terug de "schoolbanken" in te gaan, een coach te zoeken en zich te laten spiegelen op zijn/haar leiderschap. Herijking van leiderschap (en wel regelmatig) is ook bij dienende leiders nodig, of ze zichzelf nu zo noemen of niet.

Heel interessante vraag! Voor mijzelf geldt dat ik het altijd erg benauwd krijg als mensen exclusief een bepaalde stijl of gedachtengoed aanhangen. Mijn uitgangspunt is dat ik probeer mijn leiderschap vorm te geven vanuit de principes en thema's van het dienend leiderschap.

Toen ik een aantal jaren geleden begon met mijn zoektocht naar een leergang en ontwikkelingstraject op het gebied van leiderschap, kwam ik voor mijn gevoel veel aanbod tegen dat uitging van leiderschap door "trucjes". Toen ik op dienend leiderschap stuitte, sprak dit mij aan doordat er uitgegaan wordt van universele levensprincipes. Desalniettemin is het begrip "dienend" in Nederland een beladen begrip. In eerste instantie is er toch altijd weer de verwarring en ook wel een beetje lacherige reactie die je ten deel valt als je praat over dienend leiderschap. Dat is jammer. Nu Albayrak en Mulder ook nog eens negatief in het nieuws gekomen zijn, helpt dat in de praktijk allemaal niet mee. Bovendien baal ik er vreselijk van. Het is gewoon beschadigend. Aan de andere kant zijn er maar heel weinig mensen die zich er echt in verdiepen en (kritische) vragen stellen. Dat is dan ook weer jammer. Op die manier kan dienend leiderschap Nederlandse stijl zich niet echt verder ontwikkelen. Ik vind het ook erg stil blijven onder de "hardcore" groep dienend leiders. To be honest.

Ik draag het dienend leiderschap uit, leg uit en licht toe, maar als ik eerlijk ben, probeer ik het gewoon te doen. Met vallen en opstaan. Dat wat ik doe, benoem ik gewoon niet telkens als dienend leiderschap maar door het te laten zien en er dan over te praten, wordt het begrip bij mensen langzaam beter en anders.

Wat betreft de vereniging, ben ik wel heel benieuwd naar de reacties en observaties van de anderen. Het kan alleen maar goed zijn om elkaar kritisch te blijven bevragen. Het mooiste zou zijn als we een kader van dienend leiderschap of lerend leiderschap zouden kunnen ontwikkelen die echt op Nederlandse en Rijnlandse uitgangspunten is gebaseerd.

Anyway. Dat dus

Zeker een mooie vraag en terechte constatering.

Je zou de vraag kunnen stellen in welke richting het "dienend" wijst. Is het dienend voor de organisatie, dienend voor de missie van die organisatie, is het dienend voor de mensen die je leid of is het slechts dienend voor je eigen carrière?

Ik denk dat je zelf nooit kunt beoordelen of je dienend leider bent. Want daar ben je namelijk blind voor. Het is alsof je in het oog van de tornado denkt dat het windstil is. In jouw, altijd beperkte, visie kun je heel dienend lijken want vanuit jouw persoonlijke drijfveren en waardensysteem zul je vol overtuiging kunnen beamen dat je dient. Het is de omgeving die daar heel anders over kan denken, en ook die hebben geen gelijk want ook die hebben hun eigen subjectieve referentiekader.

Dus in plaats van stikkers plakken op je eigen of andermans borst, kunnen we vooral het beste een goed voorbeeld geven. Hopelijk

My 6 cents...