Antwoord: medische fouten - wie pakt de handschoen op?

Dank voor jullie mooie suggesties. Ik hoop werkelijk dat velen de handschoen zullen oppakken. Zoals inderdaad compassionforcare momenteel doet.

Mijn schoonmoeder zou blij zijn met de ontkoppeling van fout erkenning en aansprakelijkheid.
Na een val op een vaas is zij op de eerste hulp behandeld aan een diepe snijwond in haar rechteronderarm. Enkele dagen later werd geconstateerd dat er meer aan de hand was; vrijwel alle pezen waren doorgesneden. Verschillende operaties in verschillende ziekenhuizen hebben er voor gezorgd dat ze haar hand inmiddels weer deels kan gebruiken.
Helaas heeft de juridische procedure 6 jaar geduurd en niet opgeleverd waar ze echt naar op zoek was; een welgemeend sorry.

Ik zat in dezelfde discussie op de actie van de Consumentenbond. In 1000 tekens je visie op zo iets complex weergeven is mij niet gelukt. Ik maak graag gebruik van deze (leuke) site om mijn visie op medische missers weer te geven.

Medische missers

Je zult maar “slachtoffer” zijn van een medische misser. Het is geen auto of telefoon die kapot is of niet goed gerepareerd wordt, het is je lijf. Het beeld dat je als slachtoffer met veel moeite je recht moet halen is hardnekkig van aard. Het is de vraag hoe je dit beeld ombuigt en komt tot een praktijk van openheid?
Artsen en verpleegkundigen die geconfronteerd worden met een fout, de schuldvraag speelt hierin nog geen rol, zijn daarvan vaak diep onder de indruk. Naar buiten is het beeld dat men niet open communiceert over hun rol in de fout, naar binnen zie je de worsteling.

In de zorg wordt steeds meer aandacht besteed aan patientveiligheid. Hoe maken we de zorg zo veilig dat de risico’s voor de patient geminimaliseerd worden. Reductie van de risico’s is ook in het belang van de professionals. Hoe veiliger ze kunnen werken hoe beter hun zorg wordt. Een eerste stap in veilige zorg is openheid. Binnen Huisartsenpost HOV en de CHP Zuidoost Brabant is de afgelopen jaren een sfeer van openheid gegroeid. Is dat eenvoudig gegaan? Nee, in het begin was de weerstand hoog. Goed contact met de professionals en patiënten waarbij steeds voorop staat durf te zeggen dat iets niet goed gegaan is helpt enorm in de verwerking en acceptatie van patiënten. In 2010 heeft de IGZ voor deze manier van werken de Zorgveiligprijs toegekend.

De relatie met de inspectie wordt gekenmerkt door openheid en wederzijds respect. De onderzoeken naar calamiteiten leiden vrijwel altijd tot aanbevelingen voor betere zorg voor zowel de betrokken professional als de organisatie. Voor de patient is de analyse van groot belang om te weten te komen hoe het zo gelopen is.
Bij klachten is het van belang partijen tot elkaar te laten komen. Een professional is er niet op uit om de zorg zodanig te verlenen dat dit leidt tot een klacht. Bemiddeling is kansrijker en draagt bij aan herstel van de relatie, een formele uitspraak van de klachtencommissie leidt vaak niet tot toename van het begrip.
Veilige zorg creëert een cultuur van openheid, leren van fouten en vertrouwen. Professionals melden sneller dat een collega niet goed functioneert waardoor het bespreekbaar wordt waar de tekortkomingen van sommige professionals liggen.

Op het bestuur en medische staf rust een zware verantwoordelijkheid de cultuur van veilige zorg te stimuleren en te bevorderen. Toezichthouders zouden hier een vast punt op hun agenda moeten maken.

Wat ons hindert is de gedachte dat het erkennen van een fout niet mag van aansprakelijkheidsverzekeraars. Als professionals gaan communiceren via hun verzekeraar of advocaat loopt het fout. Gesprekken verstarren, stellingen worden ingenomen en begrip verdwijnt steeds verder uit beeld. Erkennen van fouten is iets heel anders dan aanvaarden van aansprakelijkheid. Dat patiënten door een calamiteit soms schade ondervinden in financiële zin is duidelijk. De duur van de procedure om de aansprakelijkheid erkend te krijgen en te komen tot een bedrag duurt (soms) veel te lang. Zonder dat we naar een sfeer gaan waarin voor alles wat beter had gemoeten hoge bedragen worden uitbetaald zou het verzekeraars sieren als ze samen zouden komen tot kortere procedures.

Is het allemaal eenvoudig? Nee verre van dat. Natuurlijk zijn er ook professionals en bestuurders die zich als horken gedragen en geen rekening lijken te houden met de patient en zijn omgeving.

Ik nodig de consumentenbond uit om nader met onze manier van werken kennis te maken.

GerbenWelling
Directeur/bestuurder Huisartsenposten.