Onlangs twitterde ik over een artikeltje op Skipr over medische fouten. Tegelijkertijd was de Consumentenbond gestart met een meldpunt voor medische fouten. Er ontstond een dialoog en de Consumentenbond nodigde onder andere mij uit om te reageren op de column (zie hier: http://tinyurl.com/3jhxm5n) van Mirjam Bijleveld, blogger van de Consumentenbond. Die uitnodiging nam ik graag aan en ik ben aan de slag gegaan met een reactie.
Helaas is het op de site van de Consumentenbond niet mogelijk om te reageren in meer dan 1000 tekens. Ik was dus genoodzaakt om me tot de kern van mijn betoog te beperken. Toch wil ik de gehele inhoud van mijn reactie op de meldactie en de blog van de Consumentenbond met jullie delen.
Een van de zaken die mij zeer aanspreken binnen het gedachtengoed van dienend leiderschap is de kunst om tegenstellingen met elkaar te verbinden. Alhoewel ik de meldactie van de Consumentenbond begrijp, lijkt het alsof deze weer gericht is op het in standhouden van tegenstellingen. Het zou mooi zijn als de tegenstellingen met elkaar verbonden zouden kunnen worden en leiders van alle partijen over hun schaduw heen springen. Dat is pas echt leiderschap! Onderstaand mijn betoog.
Het is vreselijk om geconfronteerd te worden met een medische fout, terwijl jij of een van je naasten ook nog eens in een kwetsbare positie verkeert. Dat maakt zorg heel persoonlijk, het is als het ware een hartszaak. Een zorgverlener is een mens en mensen kunnen fouten maken. Iedere patiënt en ieder mens is zich daarvan bewust. En als er een medische fout wordt gemaakt die jou of je naaste direct treft, dan is de eerste behoefte om erkend te worden.
Maar ons hele systeem is erop gericht om deze erkenning te omzeilen, te ontwijken en in ieder geval zo lang mogelijk uit te stellen. De juristen en de verzekeraars dragen op dit moment bepaald niet bij aan een oplossing. Als het erkennen van een gemaakte fout namelijk ontkoppeld zou worden van de juridische aansprakelijkheid, zou dat veel artsen en hun omgeving helpen de brug te slaan om in gesprek te gaan met mensen die het slachtoffer zijn van een medische fout. En daarna zou het mogelijk moeten zijn om slachtoffers snel te compenseren op een behoorlijke en fatsoenlijke manier. Verzekeraars, letselschadeadvocaten en andere betrokkenen vechten dan onderling maar uit wie de rekening betaalt. Dat zou volgens mij een bijdrage leveren aan het verder voorkomen van leed en verdriet.
En ja, er zijn tal van schrijnende voorbeelden van artsen die vast zitten in hun ego’s. Die hun patiënten in de kou laten staan. Maar ik geloof dat ook deze artsen ooit met passie en compassie begonnen zijn aan hun studie. Gedurende die studietijd en de tijd daarna raken velen van hen die passie kwijt. Daar komt nog eens bij dat het lijkt of veel mensen in de zorg geleerd hebben hun empatisch vermogen terug te schakelen. Vanuit een streven om zo zuiver en professioneel mogelijk te kunnen handelen. In opleidingen is er nog veel te doen en er gebeurt ook heel veel nu. Een goed voorbeeld is te vinden op de website www.compassionforcare.com. Medische studenten zijn dit initiatief gestart om compassie terug te brengen in de basis van opleiding en werk.
Ik denk dat hier ook de kiem voor de uiteindelijke oplossing ligt. Om tegenstellingen en tegengestelde belangen en gevoelens met elkaar te verbinden: door compassie als uitgangspunt te nemen.
Prima, een meldpunt. Prima, om misstanden aan de kaak te stellen zodat er van binnenuit de medische wereld verandering bewerkstelligd kan worden. Maar probeer vooral ook om die tegenstellingen te verbinden met elkaar. Zodat slachtoffers en medische fouten in de toekomst voorkomen kunnen worden. Uit onderzoek blijkt dat dit voor veel mensen veel belangrijker is dan een schadevergoeding! Artsen kunnen dan in een veilige omgeving leren van hun fouten zodat ze als mens en dus als professional kunnen groeien. En huidige slachtoffers kunnen erkend worden in hun pijn en verdriet, dit op een goede manier verwerken en verder gaan met hun leven.
