Leiderschap in de zorg
De paarse krokodillen fabriek moet (en kan) dicht. #RegelHet !
Hulpmiddelen zijn voor mensen met een handicap onmisbaar om te kunnen participeren in de maatschappij. Het zou dan ook vanzelfsprekend moeten zijn dat de dienstverlening in deze branche optimaal geregeld is. Deze dienstverlening zou klantgericht moeten zijn. Ieder mens is namelijk uniek en heeft andere ondersteuning nodig om te kunnen functioneren in de maatschappij. Leef je maar eens in in de volgende situaties:
De Zorgdialogen deel 4: Onzekerheid
Stoppen met volgen
In je laatste blog spreek je over blind volgen, zwijgzaam volgen en niet meer kunnen stoppen met volgen van de regels in de zorg. Hoe een instrument of regel in eerste instantie logisch leek, en zinvol wellicht, maar nu beperkt. In de zorg hoor ik vaak dat het de schuld is van de bedrijfskundigen en de managers, de zogenaamde niet-zorgverleners. Maar beide groepen zijn in het perspectief van ontleden gestapt, van verdere specialisatie, van scheiding. Ach, en het was/is ook een trend die al veel eerder is ingezet, waarbij we dachten dat die ontleding goed was om het geheel te kunnen begrijpen en beheersen. Descartes begon hier al mee met het rationalisme, en met dat rationalisme zijn we allemaal opgevoed en opgeleid om nu tot het besef te komen dat ook rationalisme zijn grenzen heeft.
Hoe verander je een hiërarchische organisatie in een zelfsturende?
“Het leven is er wel mooier op geworden, niet makkelijker”
‘Toen Jos de Blok met Buurtzorg begon, had hij het makkelijk. Hij kon gewoon een nieuwe organisatie neerzetten. Wij moeten het doen met een bestaande organisatie en medewerkers die niet willen veranderen.’ Ik heb het managers bij herhaling horen zeggen. Hun argument gaat inmiddels niet meer op, want in april 2016 nam Buurtzorg ruim 2.300 medewerkers van het failliete TSN Thuiszorg over. De medewerkers zijn veelal van het type Mien Dobbelsteen: niet lullen, maar poetsen. Ze werken nu in zelfsturende teams onder de naam Familiehulp (in sommige plaatsen bekend als Buurtdiensten) en volgens de filosofie van Buurtzorg. Door de nieuwe manier van organiseren worden cliënten beter geholpen, hebben medewerkers het meer naar hun zin en kunnen de overheadkosten tot een minimum worden beperkt. Hierdoor is een verlieslatende organisatie in één klap winstgevend geworden. Hoe hebben ze dit aangepakt?
Geleidelijk veranderen of met een big bang?
De Zorgdialogen deel 3: Volgen
Als ik je verhaal lees Vivienne (https://www.lerendeleiders.nl/leiderschap-in-de-zorg/de-zorgdialogen-deel-2-veilig-voelen) dan is dat meestal ook het verhaal van verpleegkundigen waarom ze de zorg zijn ingegaan. Opkomen voor kwetsbaren, willen zorgen, of andere persoonlijke redenen.
Na een tijdje in de zorg lijkt die gedachtegang soms te zijn verdwenen. En dat is niet raar gezien de huidige ontwikkelingen binnen de zorg. Maar ergens sla je de spijker op zijn kop met de definitie over leiderschap in de vorige eeuw : ‘de macht van een enkel persoon op een groep volgers’. Er is nu geen alleenheerser meer. Maar als je terugkijkt komen heel veel stromingen wel terug bij enkele mensen. En de volgers blijven bijna blind volgen.
De Zorgdialogen deel 2: Veilig voelen
Jouw uitnodiging (De zorgdialogen deel 1)
In een voor mij moeilijke periode kwam jouw uitnodiging Nienke, om een zorgdialoog te starten. Ik was blij met deze mogelijkheid om dat wat de patiënt beleeft, of de vertegenwoordiger van de patiënt, zorgvuldig, stapsgewijs en in dialoog met jou, de zorgverlener, te beschrijven. Nu moet je weten dat ik me altijd al geroepen heb gevoeld om voor de ‘zwakkere’ partij op te komen. Om hen te helpen, een stem te geven, om voor hen op de bres te springen. Dat begon al op het schoolplein als ik zag dat iemand werd gepest. Of later als ik ervoer dat iemand zijn gezag op basis van kennis liet gelden (leraar, ambtenaar, arts), of op basis van zijn of haar financiën. Het is dan ook niet vreemd dat ik de universiteit per se wilde doen, en dat ik de richting bestuurs- en organisatiewetenschap heb gekozen. En wat fascineerde leiderschap mij en de kennisontwikkeling daarin. Belangrijk in mijn verdere carrière is het vermogen om beide werelden te begrijpen (er zijn altijd twee werelden), beide kanten van het verhaal te zien, de herkomst van keuzes te verklaren, maar ook om te laten zien hoe het anders en beter kan, met name op het gebied van leiderschap. Dit heeft onder andere geleid tot mijn lidmaatschap van een cliëntenraad voor de periode van 4 jaar en de oprichting van Stichting VIPE (www.vipepruiken.nl).
De Zorgdialogen deel 1: Intrinsieke motivatie
Hoe het begon
Ruim twintig jaar geleden zette ik voor het eerst mijn voetsporen in de zorg. Door de jaren heen heb ik in en op meerdere plekken zorg mogen verlenen en zorg mogen aanschouwen. Waarom ik mij nu juist zo goed voelde binnen de zorg kon ik heel lang niet uitleggen. Zorg was zorg, onderhevig aan veranderingen. Aan mij de taak om vooral bij te blijven en mee te blijven praten. Toch liep ik steeds weer vast. Er was iets waar ik goed in was, en soms kwam dat in alle glorie naar boven en soms was het mijn grootste vijand en valkuil. Diezelfde valkuil bleek op een dag iets te diep om zomaar uit te stappen. Wat een zegening was dat. Langzaamaan werd er een ladder gevormd die zijn treden tegen de juiste muur, naar de uitgang vormde. Ik ging op en neer die trap. Belangrijk werd mijn eigen kwetsbaarheid en het zien hoeveel kracht kwetsbaarheid geeft. Stel je zelf open en je ontmoet mooie mensen. Taal is daarbij alles.