Anderen leiden
Leiderschap in tijden van verlies: wat we vaak vergeten, maar nooit zouden mogen negeren
Op 18 juni woonde ik een indrukwekkende lezing bij van rouwexpert prof. Manu Keirse, in De Aker in Putten. Zijn woorden raakten me diep – niet alleen als mens, maar ook als professional. Want verlies, rouw en verdriet zijn geen strikt persoonlijke aangelegenheden. Ze raken ook het hart van onze organisaties. En te vaak gaan we er als collega, manager of leider ongemakkelijk of onhandig mee om.
Ik schrijf al jaren over verlies en verdriet, vaak onder de noemer: “Theorie bestaat niet.” Want wat ik steeds weer zie: zolang het ons niet persoonlijk raakt, houden we afstand. We lezen over agressie in de trein, over collega’s met een dementerende partner, een kind met het syndroom van Down, een medewerker met kanker of een klant die net zijn ouders verloor. Maar pas als het dichtbij komt – op vijf meter afstand of aan onze eigen keukentafel – voelen we ons écht betrokken.
Wat cabaret mij leerde over leiderschap
Laatst zat ik in een theaterzaal gefascineerd te luisteren naar wat er op het podium gebeurde. Daar stonden drie cabaretiers. Drie totaal verschillende stijlen. De één gooide losse grappen in het rond. De ander had een rode draad. Maar de derde… die vertelde een verhaal. En dat bleef hangen.
Terwijl ik daar zat, dacht ik: dit is precies het verschil tussen drie typen leiders. Er was namelijk iets wat me opviel. Het verschil tussen de cabaretiers. En dat verschil zat niet zozeer in de grappen die ze vertelden, maar vooral in de manier waarop ze deze vertelde. De eerste vertelde vooral losse grappen waardoor je je steeds opnieuw in een verhaal moest verdiepen. De tweede had een rode lijn die steeds terugkwam. Dit zorgde keer op keer voor herkenning, maar met gebrek aan samenhang. De derde cabaretier was een verhalenverteller. Hij vertelde een verhaal waarin de grappen zaten verweven.
Ik weet precies hoe jij je voelt
Koos verloor de liefde van zijn leven en vond een uitweg die anderen kan ondersteunen bij hun verlies. In dit akelige coronajaar kan het gebeuren dat je een dierbare verliest, je baan, je opdracht of je vrijwilligerswerk. En dat kan zwaar drukken op je welbevinden.
Koos Groenewoud is sinds 9 juli 2020 ‘weduwnaar in opleiding’ en deelt zijn ervaringen en wil vooral het stilzwijgen doorbreken over verlies waarvoor de wereld om je heen je niet durft te condoleren. ‘Op 9 juli 2020,’ zegt Koos, ‘verloor ik Jannie Groenewoud-van Dorp, de liefde van mijn leven. Gelukkig heb ik het verlies rondom het overlijden van Jannie van mij af kunnen schrijven. Eén van mijn beste vrienden is hetzelfde overkomen. Gelukkig kan ik met hem veel hierover praten.’ *
Kairos en veerkracht: een onderzoek naar kansen
Kairos was de jongste zoon van Zeus. Hij wordt ook wel de god van het geschikte moment genoemd. Alles heeft zijn tijd en Kairos kende het momentum als geen ander. Voor wie het momentum benut lijkt alles makkelijker te gaan. Bij het bewust ontwikkelen van organisaties op HR thema's ging het voor de Corona-crisis om thema's als wendbaarheid, vitaliteit, autonomie of klantbeleving. Misschien hadden jullie een ander thema. De vraag die ik wil verkennen is: voor welk organisatie-thema is de tijd nu rijp?
Vragenlijstonderzoek
Iemand een veerkrachtprogramma gezien?
Hoe gaan medewerkers om met verandering en tegenslag? Nu wij in de ban zijn geraakt van de coronacrisis, is deze vraag actueel en herkenbaar. Veerkrachtige mensen hebben volgens onderzoek een rationele, oplossingsgerichte grondhouding. Sommige mensen hamsteren; anderen zetten en extra stap en zien naar elkaar om: is dit allebei veerkrachtig te noemen? Nee. Veerkrachtige mensen bezitten volgens onderzoek naast genoemde grondhouding ook gebalanceerdheid, doorzettingsvermogen, zelfvertrouwen, verantwoordelijkheid en zingeving. Deze eigenschappen zijn systematisch ontwikkelbaar. Daarmee kan HR veel waarde toevoegen. Twee vervolgvragen: hoe doe je dit en hoe bouw je aan draagvlak?
Veerkrachtprogramma's
Feit: Veerkrachtige medewerkers maken betere leiders
Het was al bekend dat veerkrachtige mensen productiever zijn, maar de relatie tussen veerkracht en Duurzame inzetbaarheid was tot nu toe niet onderzocht. Duurzame inzetbaarheid (DI) houdt in dat werkenden niet alleen hier en nu inzetbaar zijn, maar ook in de toekomst kunnen en willen blijven werken. Linda Koopmans, Irene Niks en Ernest de Vroome onderzochten met publieke middelen de effecten van veerkracht op duurzame inzetbaarheid[i]. Zij concluderen dat veerkracht inderdaad een belangrijke bouwsteen is voor duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Een kritische kanttekening over hoe dit te ontwikkelen daargelaten, geeft de publicatie inzicht in de waarde van veerkracht met een bijzondere ontdekking op het gebied van leiderschap.