De geheelde leider
De helende rol van een leider is voor mij een zeer interessant en cruciaal idee. Ik heb een achtergrond als huisarts, ik ben meer dan 10 jaar leidinggevende geweest en nu train ik managers en professionals om betere leiders te worden. Met andere woorden ik heb ervaring met helen, met leidinggeven en met het trainen in leiderschap, waaronder managers trainen hoe zij helende leiders kunnen worden.
Authentieke Leider, Echte Leiders
De helende leider is ook een belangrijk onderdeel van het Dienend leiderschapsconcept. In het boek Authentieke Leiders, Echte leiders van mijn vriend Koos Groenewoud en Sylvia Main noemt Koos deze kwaliteit expliciet. Een moeilijk maar zo belangrijk onderdeel van leiderschap. Overigens is het boek van Koos en Sylvia aan te bevelen om te lezen. Het biedt de lezer een snelle kijk in een aantal basisprincipes van de authentieke leider. Klik hier om meer over dit boek te lezen!
Word Jezelf de Baas - van Wensen naar Willen
Voornemens
We nemen ons traditioneel rond de jaarwisseling voor om het komende jaar iets te gaan doen of juist te laten. Denk aan bijvoorbeeld meer sporten en minder eten, stoppen met roken of meer sparen enzovoorts.
Vreemde gewoonte eigenlijk als we ons realiseren dat statistisch gezien het succesgehalte van de meeste van onze voornemens bedroevend laag is.
De vraag is dan ieder jaar – en eigenlijk bij ieder voornemen - opnieuw hoe het toch komt dat we onze voornemens niet achterwege laten of weten om te zetten in een realiteit – zijn de voornemens of doelen die we stellen te hoog of is onze motivatie, of wilskracht te laag?
Of ligt het aan gebrek aan inzicht hoe we onze doelen kiezen en proberen te verwezenlijken? In dit artikel zal ik proberen je daar een antwoord op te geven.
Motivatie. Wat is dat?
Werknemers hebben niet zelden problemen met motivatie. Zeker nu het salaris niet of minder stijgt en de werkdruk toeneemt. Welke principes spelen hier een rol? Hoe hou je mensen gemotiveerd?
Motivatie en doelen
Motivatie leidt ons naar goede prestaties. Iets verwezenlijken en het goed willen doen. Van nature willen we een trots gevoel ervaren nadat iets goed gelukt is.
We zijn extrinsiek gemotiveerd als we bepaalde activiteiten ontplooien omdat deze leiden tot het bereiken van een ander doel. We werken bijvoorbeeld hard om promotie te krijgen en meer geld te verdienen om daarna iets aan te schaffen. Intrinsieke motivatie is gericht op het uitvoeren van de activiteit zelf. Werken omdat het leuk en interessant werk is dat voldoening schenkt. Maar soms ook omdat het thuis zo stil is en we zo gezellig kunnen kletsen bij het koffieapparaat of omdat we verliefd zijn op een collegaatje.
We willen doelen bereiken omdat een doel aantrekkingskracht heeft. Hoe hoger het nagestreefde doel, hoe groter onze drang naar een goede prestatie zal zijn. De tijd in relatie tot het doel verschilt. Sommigen zijn gemotiveerd door doelen op korte termijn, anderen willen een langer toekomstperspectief. Als helemaal niets lukt en geen doel wordt bereikt, dan ontstaat er een soort apathie, die men aanduidt als aangeleerde hulpeloosheid.
Prestatiedrang, faalangst, perfectionisme
Sommige mensen hebben een wat sterkere prestatiedrang dan anderen. In relatie hiermee staat faalangst, de schaamte die men voelt na een mislukking. Hoe groter de prestatiedrang, hoe groter de waarde van het doel en de verwachting om dat doel te bereiken.
De mate van faalangst hangt dan af van van de sterkte van de negatieve gevolgen bij mislukking of de verwachte kans dat het zal mislukken. In praktijk leidt bovenstaande tot snel hulpeloos opgeven (egogericht) of steeds een nieuwe strategie proberen (taakgericht).
Perfectionisme is ook een vorm van perceptie van mislukking, teveel angst voor het negatieve effect en de persoonlijke mislukking.
Emoties
Emoties spelen een belangrijke rol bij motivatie. Iets waar je blij van wordt probeer je immers opnieuw. Positieve gevoelens zijn een bekrachtiger, negatieve gevoelens werken als een straf die je wilt vermijden. In het algemeen verhoogt de wisselwerking tussen emotie en motivatie de overlevingskans.
Er is wel enige controle, we zijn geen primair reagerende oermensen, hoewel de meningen daarover verdeeld zijn. Emoties doen ons eigenlijk slechts een voorstel hoe te reageren, maar we hoeven het niet te doen. Je kunt emoties onderdrukken of heroverwegen. Angst voor een examen kun je reduceren door je groot te houden (onderdrukking) of jezelf te overtuigen dat het maar een test is (herbeoordeling).
Er bestaan ook sociaal-culturele redenen om emoties niet te tonen, ook binnen een bedrijfscultuur. Een veelgehoorde kreet in bedrijven is dat je je professioneel moet opstellen en niet geëmotioneerd mag reageren, je moet dan dus onderdrukken, emotie is not done. Onderzoek wijst uit dat herbeoordeling minder negatieve gevoelens oplevert en gezonder is.
Emoties kunnen ook versterken in tijd: steeds kwader worden over iets naar mate je er langer over nadenkt. Mensen halen herinneringen op met de daarbij behorende emoties die passen op dat moment. Dus als je verdrietig bent haal je verdrietige herinneringen op. Dit is vaak een reden voor depressie: hoe slechter je je voelt hoe meer negatieve herinneringen je toelaat. Mensen besteden daarnaast ook meer aandacht aan signalen uit de omgeving die passen bij de gevoelens. Zowel negatief als positief.
Help! Is dit nog te managen?
De kunst van de manager is om de werknemer niet alleen extrinsiek te motiveren (het vooruitzicht van meer salaris), maar vooral ook om intrinsiek te motiveren, zonder dat daarbij een al te gezellige vrijblijvende sfeer ontstaat. Hoe meer tevreden een werknemer met het werk is, hoe minder behoefte er is aan extrinsieke bevrediging. Meer motivatie leidt tot het makkelijker halen van targets.
Stel deze doelen realistisch, overzichtelijk en haalbaar, ook in tijd. Verhoog de betrokkenheid om doelen te bereiken. Stel nieuwe targets daarbij iets hoger dan huidige prestatie, om voldoende uitdaging te creëren en betrek werknemers bij het definiëren van doelen, zodat het ook eigen doelen worden.
Stel de mensen ook in de gelegenheid de doelen te bereiken. Voortijdig de druk opvoeren door zenuwachtig flanerende managers of het aanwijzen van een schuldige als primair doel bij het mislukken van een opdracht zal leiden tot faalangstige werknemers, die negatieve gevolgen willen vermijden door uiterst voorzichtig gedrag, met als doel zichzelf constant in te dekken tegen negatieve gevolgen. De stijl van leidinggeven 'management-by-bullying' is weliswaar achterhaald maar wordt helaas nog veel toegepast en leidt tot veel negatieve emoties.
Een regulier gesprek met werknemers, gewoon 1-op-1, zonder het gedonder met aantekeningen en afspraken, geeft de gelegenheid emoties te (mogen) tonen, verwachtingen bij te stellen en alles in een beter en gezonder perspectief te plaatsen. De manager die de werknemer faciliteert in plaats van de werknemer tot instrument maken om eigen doelstellingen te bereiken. En tot slot: onzeker en gedemotiveerd management leidt tot dito werknemers. Goed voorbeeld doet goed volgen.
Een gemotiveerde periode gewenst. Voor u het weet heeft u weer vakantie.
Stop met beter management, investeer in zelfsturing
Onlangs kwam ik op de Ted.com terecht en bekeek ik een lezing van D. Pink. Ik kwam op deze website terecht omdat ik op zoek was naar informatie en filmpjes over motiverend leiderschap. Op ted.com kwam ik dus de video tegen van D. Pink. Ik was zeer aangenaam verrast en hij heeft er een nieuwe fan bij, ik dus. Onder het artikel is het filmpje opgenomen.
Wedergeboorte van zelfsturing
Zoals dat dan gaat, probeer je meer informatie op te zoeken over de spreker, en zo kwam ik op een citaat van hem: " Dit tijdperk vraagt niet om beter management, het vraagt om de wedergeboorte van zelfsturing." Deze uitspraak kwam rechtstreeks mijn hart binnen. Ik geloof en ben overtuigd dat veel oplossingen van huidige managementvraagstukken ligt op het terrein van stimulatie van zelfsturing. Ik merk in mijn werk, dat veel mensen deze vaardigheid weer opnieuw moeten oppakken en ik denk dat management daar over gaat.
Luister met hart en verstand
Triodos bank heeft een prachtige slogan. "Volg je hart, gebruik je hoofd". Ik vind deze slogan erg mooi, vooral omdat het prima aangeeft dat wij beide moeten gebruiken en ons niet vast moeten pinnen op één onderdeel. Nee, juist dienen wij beide te gebruiken. Bijvoorbeeld als het gaat om luisteren. Ik ben mij vaak bewust dat er op verschillende manier geluisterd wordt. Een onderverdeling die ik in dit artikel ga bespreken is dat je kunt luisteren met je hoofd of met je hart. In dit artikel wil ik op de beide manieren in gaan en hoe je met deze twee manieren effectief om kan gaan.
De (on)zin van talentmanagement?
Op haar website en hier op lerendeleiders.nl is door Maaike Huisman een artikel geschreven dat de start is geworden van een #kettingblog. Er is mij gevraagd om een artikel te schrijven in deze ketting-van-blogs waar de rode draad 'talentmanagement' aan het worden is: Ik spreek de HRM taal niet maar heb wel wat te vertellen: mogelijk een ander geluid, een andere zienswijze, een spiegel voor de ander maar vooral ook voor mezelf.